Lęki

Lęk-to uczucie niepokoju, napięcia, zagrożenia, oczekiwanie połączone z zaburzeniami koncentracji, sprawności pamięci, zawężanie pola spostrzegania, myślami natrętnymi, obawa przed zasłabnięciem lub śmiercią.

Lęk jest procesem wewnętrznym, nie związany z bezpośrednim zagrożeniem, czy bólem, jest wzbudzony wewnętrznie i stanowi oczekiwanie zagrożenia w przewidywaniu niebezpieczeństwa.

(lęk- jest odpowiedzią na niebezpieczeństwo subiektywne, ukryte)

(strach- to reakcja na niebezpieczeństwo niewidoczne)

Lęk dzielimy na odtwórczy i wytwórczy:

Lęk odtwórczy-powstaje w momencie uwewnętrzniania strachu, można powiedzieć, że strach jest pierwotny i z niego wyrasta lęk. Lęk tworzy się na bazie uwewnętrzniania reakcji strachu, jest więc wyzwolony przez bodźce, które uprzednio działały na dziecko, dotyczy zdarzeń jakich doświadczyło.

Lęk wytwórczy-ma swoją genezę w lękowych wyobrażeniach wytwórczych, czyli obrazkach, przedmiotach, osobach i zdarzeniach niedoświadczonych uprzednio a mających uwarunkowania w wyobraźni dziecka (duchy, czarownice, ufoludki. )

Dziecko może też budować swój świat lęków zwłaszcza jeśli środowisko go do tego inspiruje poprzez filmy, horrory, których dziecko nie rozumie, a które bardzo przyczyniają się do wzbudzania niepokoju.

Każdy wiek ma swoje lęki, oto ich skrócony wykaz:

2 lata:Rozmaite lęki, głównie natury słuchowej: pociąg, ciężarówka, grzmot, spłukiwanie wodą ubikacji, odkurzacz.

Lęki wizualne- ciemne kolory, duże przedmioty, pociągi, kapelusze.

Przestrzenne- zabawka czy łóżeczko zabrane z normalnego miejsca, przeprowadzka do nowego domu, lęk przed wpadnięciem do studzienki ściekowej.

Związane z ludźmi- wyjazd matki, jej nieobecność w porze zasypiania.

Deszcz i wiatr.

Zwierzęta, szczególnie dzikie.

2 i pół roku: Wiele lęków, szczególnie przestrzennych- obawa przed ruchem albo przed przesuwaniem przedmiotów, przed nieoczekiwanymi relacjami przestrzennymi, na przykład gdy ktoś wchodzi do domu innymi drzwiami.

Zbliżające się duże przedmioty- takie jak ciężarówka.

3 lata:Dominują lęki wizualne- starzy, pomarszczeni ludzie, maski „czarownicy”.

Ciemność.

Zwierzęta.

Policjanci, włamywacze.

Wieczorne wyjście rodziców.

4 lata:Powracają lęki słuchowe, szczególnie odgłosy silników.

Ciemność.

Dzikie zwierzęta.

Wyjście matki, szczególnie wieczorem.

5 lat:Niewiele lęków. Przeważnie wizualne.

Mniej obaw przed zwierzętami, złymi ludźmi, czarodziejami.

Konkretnie, przyziemne obawy o potłuczenie się przy upadku, pogryzienie przez psa itp.

Ciemność.

Obawa, że matka nie wróci do domu.

6 lat:Duże natężenie do stanów lękowych, wywołanych przede wszystkim przez bodźce dźwiękowe- dzwonek do drzwi, telefon, czyjś monotonny, nieprzyjemny sposób mówienia, spłukiwanie wody w ubikacji, odgłosy wydawane przez ptaki i owady.

Obawy przed światem nadprzyrodzonym- duchy, wiedźmy.

Lęk, że ktoś chowa się pod łóżkiem.

Przestrzenne- obawa przed zgubieniem się. Dziecko boi się iść do lasu.

Obawa przed żywiołami- ogień, woda, grzmoty, błyskawice.

Dziecko boi się zasypiać, kiedy jest samo w pokoju, lęka się również samo zostać w domu.

Obawa że marki nie będzie w domu, kiedy dziecko wróci, że coś jej się stanie, że może umrzeć.

Lęk przed pobiciem przez innych.

Dziecko dzielnie znosi duże rany, ale boi się drzazg, drobnych skaleczeń, widoku krwi z nosa.

7 lat:Dużo lęków, przede wszystko wizualnych- ciemność, strych, piwnice. Cienie stają się duchami i wiedźmami. Lęk przed wojną, szpiegami, włamywaczami, ludźmi chowającymi się w szafach albo pod łóżkiem.

Strach bywa stymulowany przez radio, kino, lekturę.

Lęk przed spóźnieniem się do szkoły, przed brakiem akceptacji ze strony innych ludzi.

8-9 lat:Mniej lęków i nie takie intensywne. Dziecko już się nie boi wody, mniej obawia się ciemności. Lepsza umiejętność oceny sytuacji, obawy mają swoje uzasadnienie- dotyczą własnych zdolności i możliwości porażki, szczególnie w szkole.

10 lat:  Dużo lęków, choć mniej niż w wieku, który nastąpi. Największe obawy związane są ze zwierzętami- szczególnie dzikimi-      i wężami. Niektóre dzieci boją się ciemności, a także wysokich pomieszczeń, ognia, przestępców „morderców” , włamywaczy.

Niektóre same wymieniają, czego się już nie boją: głównie ciemności, psów, nie boją się również zostać same w domu.

Literatura:

Frances l. Ilg, Louise Bates Ames Sidney M. Baker. “Poradnik dla rodziców, psychologów  i lekarzy”. Wyd. GWP.

Opracowała: mgr Katarzyna Skorża