„Kiedy dziecko idzie do szkoły”

Analiza gotowości dziecka

do podjęcia nauki w szkole- diagnoza przedszkolna.

 Podjęcie przez dziecko obowiązku szkolnego wiąże się z początkiem nowego, bardzo ważnego etapu w życiu. Przechodząc z wieku przedszkolnego w wiek wczesnoszkolny ulega zmianie podstawowa forma działalności dziecka. Dotąd była to zabawa. Teraz będzie nauka. Osiągnięcia w nauce będą podstawowym kryterium oceny dziecka. Jednak, aby dziecko mogło sprostać wymaganiom szkolnym  i w pełni się rozwijać musi osiągnąć dojrzałość szkolną. Moment, gdy dziecko idzie po raz pierwszy do szkoły, jest ważny zarówno dla dziecka jak i jego rodziców. Cała rodzina jest pełna nadziei, ale także obaw. Sukces dziecka na starcie edukacji jest niezwykle ważny! Dzieci, które od początku czują się w szkole dobrze, nie przejawiają trudności w adaptacji do nowych warunków – wykształcają w sobie poczucie pozytywnej motywacji do uczenia się, są zadowolone, otwarte na nowe kontakty z rówieśnikami, chętne do podejmowania obowiązków szkolnych, są szczęśliwe. Natomiast dzieci, które już na początku kariery szkolnej spotykają się z trudnościami – bardzo szybko się zniechęcają i utwierdzają w przekonaniu, że nigdy sobie nie poradzą, że nie nadają się do niczego, a chodzenie do szkoły wiąże się dla nich z przykrościami i porażkami. Jeżeli takie przekonanie towarzyszy dziecku przez dłuższy czas, może doprowadzić do wielu zaburzeń, negatywnych zachowań, a także wpłynąć ujemnie na stosunek do otoczenia i samego siebie. Jest również jedną z przyczyn występowania fobii szkolnej. Aby zapobiec niepowodzeniom szkolnym wszystkie dzieci w grupach pięciolatków powinny być objęte odpowiednim postępowaniem diagnostycznym, tak jak i sześciolatki obecne jeszcze w edukacji przedszkolnej. Zgodnie z nową podstawą programową, zadaniem nauczycieli wszystkich dzieci z grup pięciolatków i sześciolatków objętych wychowaniem przedszkolnym, jest przeprowadzenie obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych tych dzieci oraz dokumentowanie swoich obserwacji. Z początkiem roku szkolnego poprzedzającego możliwe rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie I szkoły podstawowej (w październiku - listopadzie) należy przeprowadzić analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna).

Celem diagnozy przedszkolnej (przeprowadzonej w październiku- listopadzie) jest zgromadzenie informacji, które mogą pomóc:

• Rodzicom w poznaniu stanu gotowości swojego dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej, aby mogli je w osiąganiu tej gotowości, odpowiednio do potrzeb, wspomagać;
• Nauczycielom przy opracowaniu indywidualnego programu wspomagania i korygowania rozwoju dziecka, który będzie realizowany w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej.

Każdy rodzic wiedzieć powinien, na czym polega dojrzałość, gotowość  szkolna. Najogólniej można powiedzieć, że jest to gotowość dziecka do rozpoczęcia nauki w szkole, uzależniona od osiągnięcia takiego stanu rozwoju fizycznego, emocjonalno – społecznego i umysłowego, który umożliwia sprostanie obowiązkom szkolnym.

Według W. Okonia” gotowość szkolna” określona jest jako osiągnięcie przez dziecko takiego

stopnia rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego, który umożliwia mu

udział w życiu szkolnym i opanowanie treści programowych klasy pierwszej.

Wg. E. Gruszczyk- Kolczyńskiej jest to: umiejętność pokonywania trudności, samodzielność oraz przygotowanie do nauki czytania, pisania i matematyki.

Natomiast E. Waszkiewicz uważa, że „gotowość szkolna” to moment równowagi między wymaganiami szkoły, a możliwościami rozwojowymi dziecka.

M. Przetacznikowa "gotowością szkolną” nazywa zespół cech psychofizycznych ukształtowanych w okresie pierwszych 6 lat życia, które umożliwiają dziecku przystosowanie się do nauki w szkole. W badaniach nad gotowością, które prowadzi się obecnie, szczególnie akcentuje się jako ważną, umiejętność nawiązywania przez dziecko kontaktów z rówieśnikami i nauczycielem.  Gotowość szkolna nie jest uwarunkowana biologicznie i nie następuje samorzutnie w określonym czasie, ale jest osiągana poprzez różnorodne doświadczenia dziecka w sferze umysłowej, społecznej, emocjonalnej i fizycznej, na drodze długotrwałego procesu przemian, który prowadzi do przystosowania się dziecka do szkolnego środowiska.

U większości dzieci uczęszczających do przedszkola lub tzw. “zerówki” gotowość do podjęcia nauki szkolnej dokonuje się niepostrzeżenie i nie wymaga specjalnych zabiegów ani ze strony rodziców, ani ze strony nauczycieli. Bowiem cała praca wychowawcza przedszkola, od najmłodszych grup, zmierza do zapewnienia dziecku dobrego startu w szkole.

W oparciu o zgromadzone wyniki diagnozy przedszkolnej nauczyciel przedszkola ma opracować i zrealizować indywidualny program wspomagania i korygowania rozwoju dziecka. Wyniki diagnozy przedszkolnej mają za zadanie:

• zapoznać rodzica ze stopniem gotowości edukacyjnej (dojrzałości szkolnej) dziecka kończącego edukację przedszkolną;
• ułatwić rodzicom świadomą decyzje o podjęciu przez dziecko edukacji szkolnej w wieku 6 lat ;
• pomóc nauczycielowi w opracowaniu indywidualnego programu  wspomagania i korygowania rozwoju dziecka;
• ułatwić pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej dokonania innego rodzaju diagnozy, np. psychologicznej.

Następnie, w terminie do końca kwietnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko ma obowiązek albo może rozpocząć naukę w szkole podstawowej,zgodnie z § 3 ust. 5 i § 4 ust. 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 28 maja 2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz. U. Nr 97, poz. 624, ze zm.), przedszkola wydają rodzicom dziecka objętego wychowaniem przedszkolnym informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej. Informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej wydaje się na podstawie dokumentacji prowadzonych przez nauczyciela obserwacji pedagogicznych dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym.

Informacja ta powinna być wydana zarówno rodzicom dzieci sześcioletnich, jak i dzieci pięcioletnich.

Rodzice otrzymują tę informację i decydują o przekazaniu jej szkole, w której dziecko rozpocznie naukę, jeśli uznają, że zawarte w niej uwagi mogą pomóc w dalszej pracy z dzieckiem oraz wspomaganiu jego rozwoju. Natomiast szkoła nie ma prawa żądać od rodziców udostępnienia informacji o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej.

Literartura:

1. www.men.gov.pl;

2. Wilgocka B.– Okoń „Gotowość szkolna dzieci sześcioletnich”, Wydawnictwo Akademickie ”Żak”, Warszawa 2003;

3. M. Przetacznikowa „Psychologia rozwojowa”;

4. E. Waszkiewicz „Pracuję z sześciolatkiem”.

                                                                                                                                                      Opracowały:            

                                                                                                                                                           Justyna Munik

                                                                                                                                                           Beata Fryśkowska